سازه های فضاکار یا اسپیس فریم ها به دلیل ویژگی هایی مانند سبکی، استحکام بالا و قابلیت پوشش دهانه های وسیع، در پروژه های ورزشی، نمایشگاهی، صنعتی و عمرانی کاربرد گسترده ای دارند. اما این سازه ها نیز مانند هر سازه فلزی دیگر در معرض عوامل مخرب محیطی و مکانیکی قرار دارند. به همین دلیل افزایش طول عمر مفید آنها موضوعی کلیدی برای کاهش هزینه های نگهداری و تضمین ایمنی محسوب می شود. در این مقاله به مهمترین روش ها برای افزایش دوام سازه های فضایی می پردازیم.

انتخاب مواد اولیه و پوشش محافظ با کیفیت

پایه و اساس یک اسپیس فریم بادوام در مرحله طراحی و ساخت آن تعیین می شود. استفاده از فولاد یا آلومینیوم باکیفیت و مقاطع گالوانیزه، سازه ای مقاوم در برابر فشار مکانیکی و خوردگی ایجاد می کند. از آنجایی که زنگ زدگی بزرگترین دشمن سازه های فلزی است، استفاده از سیستم های پوششی استاندارد مانند گالوانیزه گرم، پرایمر اپوکسی غنی از روی و رنگ نهایی پلی اورتان، یک سد دفاعی موثر در برابر رطوبت و عوامل خورنده محیطی خواهد بود.

پوشش ضدزنگ و رنگ آمیزی استاندارد

سازه های فضایی معمولا در محیط های باز قرار دارند و در معرض باران، تابش خورشید و تغییرات دمایی هستند. اجرای پوشش های ضدزنگ با کیفیت و رنگ آمیزی دوره ای به حفظ مقاومت و زیبایی سازه کمک می کند. در محیط های مرطوب یا صنعتی، پوشش های مقاوم تر مانند اپوکسی و گالوانیزه گرم بهترین انتخاب هستند.

بازرسی و نگهداری دوره ای

بازرسی منظم یکی از کلیدهای اصلی افزایش طول عمر مفید سازه فضاکار است. این بازرسی ها باید شامل موارد زیر باشد:

• بازدید بصری: بررسی وضعیت رنگ، وجود زنگ زدگی، ترک یا تغییر شکل اعضا
• کنترل اتصالات: اطمینان از سلامت پیچ و مهره ها و جوش ها
• بازرسی ویژه پس از حوادث: پس از بارش برف سنگین، طوفان یا زلزله باید یک بازدید دقیق انجام شود.

این اقدامات از بروز مشکلات بزرگ و هزینه های سنگین جلوگیری می کند.

تمیزکاری و نگهداری مستمر

نشستن گرد و غبار، فضولات پرندگان و ... می تواند روند خوردگی سازه را سرعت ببخشد. شستشوی دوره ای سازه با آب یا شوینده های غیرخورنده به حفظ کیفیت پوشش و ظاهر سازه کمک می کند.

رعایت اصول نصب استاندارد

حتی بهترین متریال نیز اگر به شکل غیر اصولی نصب شوند، کارایی خود را از دست می دهند. نصب اسپیس فریم باید توسط تیم متخصص و بر اساس نقشه های مهندسی انجام گیرد. تراز بودن زمین، محکم بودن اتصالات و کنترل نهایی سازه از نکات حیاتی در مرحله نصب هستند.

مدیریت بار و جلوگیری از بارگذاری بیش از حد

هر سازه فضایی برای تحمل بار مشخصی طراحی شده است. اضافه کردن بار اضافی مانند تجهیزات سنگین، سقف کاذب نامناسب یا انباشت برف می تواند باعث ایجاد بارهای اضافی و خطرناک شود. رعایت ظرفیت طراحی و پیش بینی نیروهای اضافی بر سازه، از تخریب زودهنگام جلوگیری می کند.

انتخاب پوشش سقف مناسب

پوشش سقف نقش مهمی در دوام سازه فضاکار دارد. استفاده از متریال سبک و مقاوم مانند ورق های فلزی، پلی کربنات یا ساندویچ پانل علاوه بر کاهش فشار روی سازه، حفاظت بیشتری در برابر عوامل محیطی ایجاد می کند.

ترمیم و تعمیر به موقع آسیب ها

هیچ پوششی دائمی نیست. خراشیدگی یا ترک رنگ باید سریعا ترمیم شود تا مانع گسترش خوردگی گردد. در صورت آسیب دیدگی شدید اعضای سازه، تعویض بخش معیوب زیر نظر مهندس سازه ضروری است.

مستندسازی و سوابق نگهداری

ثبت گزارشات بازرسی، تعمیرات و اقدامات نگهداری باعث ایجاد یک سابقه تاریخی از وضعیت سازه می شود. این مستندات برای برنامه ریزی های آینده و مدیریت بهتر بسیار ارزشمند هستند.

افزایش طول عمر مفید سازه های فضایی فرایندی مستمر است که از مرحله انتخاب متریال آغاز شده و با پوشش های ضدزنگ، نصب استاندارد، بازرسی منظم، تمیزکاری، مدیریت بار و ترمیم به موقع ادامه می یابد. سرمایه گذاری در نگهداری صحیح نه تنها هزینه های بلندمدت را کاهش می دهد، بلکه ایمنی و کارایی سازه را برای سال های طولانی تضمین می کند.