یکی از سوالات رایج در پروژه های عمرانی، صنعتی و حتی نمایشگاهی این است که برای پوشش سقف یا ایجاد یک سازه مقاوم، بهتر است از اسپیس فریم استفاده شود یا سازه خرپایی؟ انتخاب بین این دو سیستم سازه ای فقط به هزینه اولیه محدود نمی شود. عواملی مثل دوام، سرعت نصب، هزینه های نگهداری و شرایط محیطی هم در تصمیم گیری تاثیر دارند. در ادامه نگاهی جامع به ویژگی های هر کدام می اندازیم تا مشخص شود کدام گزینه اقتصادی تر است.

آشنایی با اسپیس فریم و سازه خرپایی

سازه خرپایی: خرپاها ساختاری خطی و معمولا دوبعدی هستند که بر اساس مثلث بندی ساخته می شوند. این سازه ها در سقف های شیبدار، پل ها و پروژه های با دهانه های متوسط کاربرد زیادی دارند. اجرای آنها ساده است و سال هاست در پروژه های مختلف به کار می روند.

اسپیس فریم یا سازه فضاکار: یک سیستم سه بعدی شبکه ای است که از ترکیب اعضای لوله ای و گره های اتصال تشکیل می شود. این طراحی باعث می شود بارها به صورت یکنواخت توزیع شود و دهانه های بزرگ بدون نیاز به ستون میانی پوشش داده شوند. اسپیس فریم ها بیشتر در نمایشگاه ها، سالن های ورزشی، سوله های صنعتی و سازه های موقت کاربرد دارند.

مقایسه هزینه اولیه

خرپاها به دلیل سادگی ساخت و استفاده کمتر از متریال، معمولا هزینه اولیه پایین تری دارند. اما وقتی دهانه ها بزرگتر می شوند، برای حفظ پایداری سازه، باید ابعاد اعضا افزایش پیدا کند یا ستون های بیشتری اضافه شود که هزینه نهایی را بالا می برد. در مقابل، اسپیس فریم در ابتدا هزینه بیشتری دارد اما در پروژه های با دهانه وسیع اقتصادی تر تمام می شود چون نیازی به ستون اضافی و تقویت های سنگین ندارد.

حمل و نصب

اعضای خرپا معمولا حجیم و بلند هستند و برای حمل و نقل به خودروهای بزرگ و گاهی اوقات به اخذ مجوز نیاز دارند. نصب آنها هم به جرثقیل های سنگین و نیروی انسانی بیشتری وابسته است. اما اسپیس فریم به صورت مدولار طراحی می شود. اعضا کوتاه تر هستند، حمل آسان تر است و نصب هم سریع تر انجام می گیرد. این سرعت و سادگی در پروژه های موقت یا نمایشگاهی یک مزیت اقتصادی مهم محسوب می شود.

دوام و نگهداری

از نظر دوام، اسپیس فریم ها به دلیل توزیع یکنواخت بار، مقاومت بالایی دارند و کمتر دچار آسیب موضعی می شوند. همچنین رنگ آمیزی یا پوشش ضدزنگ آنها راحت تر است. خرپاها در صورت اجرای اصولی می توانند ماندگار باشند اما به دلیل تمرکز بار در نقاط خاص، احتمال آسیب دیدگی در بعضی بخش ها بیشتر است و هزینه های نگهداری در طولانی مدت بالاتر می رود.

انعطاف پذیری در طراحی

اسپیس فریم ها قابلیت اجرای طرح های متنوع، قوس دار یا مدرن را دارند و همین موضوع در پروژه های تجاری و نمایشگاهی نقطه قوت ایجاد می کند. خرپاها بیشتر به الگوهای خطی و ساده محدود هستند و انعطاف پذیری کمتری در طراحی دارند.

تاثیر شرایط اقلیمی

در مناطق مرطوب یا برف گیر، اسپیس فریم به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و توزیع بار باد و برف انتخاب بهتری است. خرپا هم می تواند عملکرد خوبی داشته باشد اما هزینه نگهداری آن در چنین شرایطی بالاتر خواهد بود.

اگر پروژه کوچک یا متوسط باشد و بودجه اولیه محدود، خرپا می تواند انتخاب مناسبی باشد. اما در پروژه های بزرگ، نمایشگاهی یا جایی که سرعت نصب اهمیت دارد، اسپیس فریم گزینه ای به صرفه تر و مدرن تر است. به طور کلی، هرچند هزینه اولیه اسپیس فریم بیشتر است، ولی با توجه به دوام بالاتر، نگهداری ساده تر، حمل و نصب سریع تر و کاهش نیاز به ستون های اضافی، در بسیاری از پروژه ها از نظر اقتصادی برتری دارد.